Żwirownia w Grabinach

Rozmowę z Jadwigą i Stanisławem Baranowskimi nt. żwirowni w Grabinach

przeprowadziła Faustyna Olsza.

Kiedy powstała żwirownia w Grabinach?

"Zakład Eksploatacji Kruszywa Latoszyn", bo tak brzmiała jego pełna nazwa, powstał pod koniec lat 60-tych. Podlegał on Dyrekcji Kruszgeo w Rzeszowie.

Dlaczego w nazwie firmy jest m. Latoszyn?

Tereny te w tamtych latach należały do Latoszyna, który jest na tej samej wysokości po drugiej stronie Wisłoki.

Kto był kierownikiem firmy?

Pierwszym kierownikiem firmy był Roman Leski, jego zastępcą Tadeusz Lis.

Czy zatrudniał on dużo pracowników?

Tak, firma zatrudniała bardzo dużo osób, bo ponad 100 pracowników; byli to pracownicy biurowi, operatorzy ładowarek, spycharek, koparek w tym jednej koparki pływającej oraz urządzeń sortująco - kruszących, ponadto spawaczy, pracowników warsztatowych, maszynistów, manewrowych byli to ludzie miejscowi i z okolic.

Kogo zaopatrywała firma w materiały budowlane?

Stałymi odbiorcami byli: Kombinat Budowlany Rzeszów, Rzeszowskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych, Mieleckie Przedsiębiorstwo Drogowo -Mostowe, Mostostal Rzeszów, Transbud Rzeszów - to bardzo duże firmy, ale byli i mniejsi odbiorcy jak np. Gminne Spółdzielnie, Rejony Dróg Publicznych i indywidualni odbiorcy, którzy zaopatrywali się w materiał potrzebny np. na budowę domu.

Jak dużo kruszywa sprzedawał zakład?

Jeden samochód ciężarowy z przyczepą zabierał ok. 15 ton kruszywa.

Ile samochodów dziennie było obsługiwanych?

Łącznie obsługiwanych było ok. 100 samochodów (firma pracowała na 2 zmiany). Tak więc dziennie sprzedawane było ok. 1000 ton materiałów.

Czy kruszywa przewożone były tylko transportem samochodowym?

Transport kruszyw odbywał się również drogą kolejową, która powstała w 1969 r. Łączyła ona ZEK Latoszyn z magistralą kolejową Medyka - Kraków w m. Grabiny. Nasze kruszywa tą drogą transportowane były do Nowego Sącza i Ustianowej (to okolice Bieszczad).

Jak wyglądała budowa torów?

Bocznicę, czyli odcinek torów od żwirowni do toru szlakowego budowała specjalistyczna firma: Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Kraków nr 9. Budowa torów trwała tutaj 3 lata. Pierwszym kierownikiem tego przedsięwzięcia był Jan Kurdybacha, kolejnym kończącym budowę - Kazimierz Knyp. Warunki budowy były tutaj wyjątkowo trudne, ze względu na rodzaj ciężkiej, rędzinnej gleby i brak dobrej drogi dojazdowej.

Warto wspomnieć przy tej okazji, że ta sama firma kilka lat później, budowała kolejną bocznicę do Zakładu Przetwórstwa Warzyw i Owoców w Przyborowie.

Wróćmy jeszcze do kierownictwa firmy ZEK Latoszyn, czy do końca było nim Kruszgeo w Rzeszowie?

Od 1 stycznia 1989 ZEK Latoszyn, przekazane zostało Przedsiębiorstwu Rolno - Przemysłowemu Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa - Zakłady Gospodarcze w Straszęcinie (czyli Igloopol), wtedy dyrektorem był Andrzej Wielgos. Ale to nie koniec zmian, 1 listopada 1994 roku zakład został przejęty przez prywatnego właściciela Marka Nagawieckiego, który został jego dzierżawcą. Jeszcze wtedy przez ok. 1, 5 roku trwała eksploatacja złóż, przy znacznie zmniejszonej już sprzedaży kruszywa.

Ostatecznie w którym roku została rozwiązana firma?

Był to koniec roku 1996 r.

Co aktualnie dzieje się z miejscem dawnej żwirowni ?

Część terenu w chwili obecnej należy do prywatnego przedsiębiorcy, który nabył prawo do użytkowania terenów pożwirowych.

Dzisiaj po tętniącej niegdyś życiem żwirowni, pozostały dotknięte duchem czasu budynki, skorodowane urządzenia, stawy porośnięte tatarakiem i wspomnienia...

Stawy były kilka lat temu Łowiskiem Grabiny- Latoszyn 

Tak pisali o nim Członkowie PZW :Wyrobisko jest pożwirowe o pow. 50ha. Zbiornik stosunkowo czysty i zadbany. Przy brzegu i na wypłyceniach rosną lilie wodne, które są pod ochroną. Dno jest pokryte twardą powierzchnią niewielkiego mułu. Głębokość to ok.5m ,a na wypłyceniach ok.1m.  Dominujące ryby to: karp,leszcz,szczupak,lin,sum. 

Informacje i zdjęcia łowiska pochodzą z portalu wedkuje.pl.